Protofeminismo III: As beguinas

No século XI falamos, por vez primeira, dun movemento de mulleres, que xorde espontaneamente en diferentes lugares, ofrecendo ás mulleres unha vía alternativa ao matrimonio ou ao convento: as Beguinas. Son comunidades de mulleres que compartían casa, comida, vida e traballo, sen depender de ningunha autoridade masculina. As súas líderes eran mulleres moi devotas. Levaban unha vida sinxela con prácticas relixiosas comúns, pero non eran ordes conventuais nin tiñan que facer ningún tipo de voto. Estas comunidades comezaron grazas a mulleres que tiñan propiedades no campo e na cidade que construíron casas para as mulleres solteiras. Tiveron un rápido crecemento e comezaron a organizarse, desenvolveron normas de funcionamento e elixiron consellos de mulleres para dirixir os seus asuntos e súa vida relixiosa. Tiñan os seus propios rituais e oracións, escribían salmos e administrábanse mutuamente a confesión, sen depender directamente dun crego, mais aceptaban a autoridade do bispo da súa diocese. Dirixían hospitais e escolas de nenas, que moitas incorporábanse despois ás comunidades beguinas.

Unha das súas líderes, Mary d’Oignies, predicou e formou a un grupo de discípulos, quenes influíron máis tarde para que o movemento puidera organizarse independentemente das ordes relixiosas xa existentes. Mary ensinou a estes homes a predicar, algúns deles chegaron a ser bispos e todos apoiaron o papel independente e responsábel da muller dentro da igrexa. Tivo influencia sobre Xaime de Vitry, un dos grandes predicadores do século XIII e bispo de Acre, amigo de papas e máis adiante cardeal e membro da curia. Non só escribiu a vida de María senón que fixo moito para que esta espiritualidade fora aceptada e respectada polos papas. As beguinas foron obxecto de sospeitas sobre todo porque non estaban suxeitas ao clero parroquial, nin a estruturas xurídicas estabeis. Non sempre contaron con protectores tan ortodoxos como Luis IX de Francia e as condesas Xoana e Margarida de Flandes. A crecente desconfianza das xerarquías ante a pobreza predicada por San Francisco e os primeiros franciscanos, o desexo de controlar a crecente devoción laica e as posibeis formas de herexía, aliáronse en contra das beguinas. Cando non se podía probar que non eran herexes, acusábasellas de folgazanas e de exercer a medicina ilegalmente. O punto máximo de crítica alcanzouse con Clemente V no concilio de Vienne de 1311, que condenou todo o movemento baixo pena de excomunión. Unha excepción para ás que viviran xuntas nun hospicio e se adicaran á penitencia, o cal salvou á maior parte. O sucesor de Clemente, Xan XXII fíxose eco deste movemento especialmente polo entusiasmo das autoridades eclesiásticas dos Países Baixos.

Outra beguina, Christine Stemmeln converteuse en guía espiritual dun convento de monxes dominicos.